Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

Pro patria mori/la

  • 1 Pro patria mori

    см. Dulc(e) ét decórum (e)st pró patriá mori
    Умереть за родину.
    Я не могу представить себе большего несчастья, чем выступить против своей родины. Если бы я мог возвратить Хьюберту жизнь такой ценой, я бы не пошел на это, нет, даже ради всех моих сыновей. Pro patria mori... Мой мальчик, по крайней мере, счастлив! (Джон Голсуорси, Толпа.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Pro patria mori

  • 2 Dulc(e) ét decórum (e)st pró patriá mori

    Сладостно и почетно умереть за родину.
    Гораций, "Оды", III, 2, 13-16:
    Dulc(e) ét decórum (e)st pró patriá mori.
    Mors ét fugácem pérsequitúr virum,
    Póplitibús timidóque térgo.
    Красна и сладка смерть за отечество! А смерть разит ведь так же бегущего И не щадит у молодежи Спин и поджилок затрепетавших.
    (Перевод А. Семенова-Тян-Шанского)
    Он [ Христос ] бы удержал руку Занда, если б был его товарищем, но устыдил бы того, кто не исправлял, но осмеивал только соотечественников, ибо и не зная Горация, сказал он: Добро есть за братия положити души наша (dulce est propatria mori). (А. И. Тургенев - П. А. Вяземскому, 7.V 1819.)
    В народных песнях и поговорках то и дело находим такие определения, как "милый мой сладкий", "горькая минута", "погода раскисла", "солоно досталось", "горько заработаешь, сладко съешь". То же наблюдаем и в других языках: достаточно будет вспомнить латинские "dulce et decorum pro patria mori". (Иван Франко, Из секретов поэтического творчества.)
    Если тебе так нравится латынь, я продекламирую несколько строчек из Горация, способных вдохнуть храбрость и в труса:
    Dulce et decorum est pro patria mori:
    Poplitibus timidoque tergo. Переведите, пожалуйста, - сказал: Партридж. - Гораций трудный автор, на слух я его не понимаю. (Генри Фильдинг, История Тома Джонса Найденыша.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Dulc(e) ét decórum (e)st pró patriá mori

  • 3 dulce et decórum est pro patria mori

       dulce y bello es morir por la patria
       ◘ Verso de Quinto Horacio Flaco (65 a.C.-8 d.C.) en Carmina Liber III, 2, 13. Aconseja a los jóvenes romanos que imiten las virtudes de sus antepasados y, especialmente, su valor guerrero.

    Locuciones latinas > dulce et decórum est pro patria mori

  • 4 Dulce et decorum est pro patria mori

    отрадно и почетно умереть за отечество (Гораций)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Dulce et decorum est pro patria mori

  • 5 Dulce et decorum est pro patria mori

    лат. отрадно и почетно умереть за отечество (Гораций)

    Англо-русский универсальный дополнительный практический переводческий словарь И. Мостицкого > Dulce et decorum est pro patria mori

  • 6 Dulce et decorum est pro patria mori

    It is sweet and glorious to die for one's country. (Horace)

    Latin Quotes (Latin to English) > Dulce et decorum est pro patria mori

  • 7 Mori pro patria

    см. Dulc(e) ét decórum (e)st pró patriá mori
    Умереть за родину.
    Mori pro patria - вот его девиз, о чем герцог может передать принцессе, которая ныне правит Англией. (Уильям Теккереи, История Генри Эсмонда.)

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Mori pro patria

  • 8 prō

        prō praep. with abl.    [PRO-].—Of place, before, in front of, in face of: sedens pro aede Castoris: pro castris dimicare, Cs.: castra pro moenibus locata, L.: pro castris suas copias produxit, before the camp, Cs.: pro tectis aedificiorum, from the roofs, S.—Of conspicuous appearance or publicity, before, in the presence of, on, in, in front of: hac re pro suggestu pronuntiatā, coming forward on the tribune, Cs.: me significasse... idque pro tribunali, in open court: laudatus pro contione Iugurtha, before the assembled army, S.: pro contione litteras recitare, to the assembly, Cu.: uti pro consilio imperatum erat, in the council, S.: pro collegio pronuntiare, L.—Of defence or protection, for, in behalf of, in favor of, for the benefit of, in the service of, on the side of: contra omnia dici et pro omnibus: hoc non modo non pro me, sed contra me est potius: haec contra legem proque lege dicta, L.: labores dolorem pro patriā suscipere: pro patriā mori, H.: urbes pro hostibus et advorsum se opportunissumae, S.: et locus pro vobis et nox erit, L.—Of replacement or substitution, in the place of, instead of, for: ego pro te molam, T.: saepe et exin pro deinde et exinde dicimus: pro bene sano fictum vocamus, H.—Esp., in titles: pro consule in Ciliciam proficiscens, vice-consul: pro consulibus alqm mittere, non pro consule, instead of the consuls, not as proconsul: cum Alexandriae pro quaestore essem: pro magistro: ut, qui pro dictatore fuisset, dictator crederetur, L.—Of compensation, for, in exchange for, in return for: pro huius peccatis ego supplicium sufferam, T.: dimidium eius quod pactus esset, pro carmine daturum: id pro immolatis Romanis poenae hostibus redditum, L.: dedit pro corpore nummos, as a ransom, H.—Of equivalence, for, the same as, just as, as: hunc amavi pro meo, as my own, T.: qui mihi unus est pro centum milibus, of as much weight with me: quos pro nihilo putavit: pro occiso relictus, for dead: cum pro damnato esset, as good as condemned: neque recte neque pro bono facere (i. e. ita, ut pro bono habeatur), S.: pro vano nuntius audiri, as a boaster, L.—Esp., in phrases. —Pro eo, as an equivalent, just the same: sin minus, pro eo tamen id habeamus.—Pro eo atque, just the same as, even as: pro eo ac mereor, just as I deserve: pro eo ac debui, just as was my duty. —Pro eo quod, for the reason that, because: pro eo quod eius nomen erat magnā apud omnīs gloriā. —Of relation or proportion, for, in proportion, in comparison with, in accordance with, according to, conformably to, by virtue of: pro multitudine hominum angusti fines, Cs.: exercitum pro loco atque copiis instruit, S.: agere pro viribus: quia pro imperio palam interfici non poterat, in consideration of, L.: illum submovere pro imperio more maiorum, summarily, L.: satis pro imperio, dictatorially enough, T.: pro tuā prudentiā: pro tempore et pro re, according to time and circumstances, Cs.: pro facultatibus, N.—In phrases, with parte: quibus aliquid opis fortasse, pro suā quisque parte ferre potuisset, each according to his own measure of influence: pro meā tenui parte id defendere, to the best of my poor ability: pro virili parte, manfully: rerum gestarum memoriae pro virili parte consuluisse, i. e. to have done my share towards preserving, L.: beneficio plus quam pro virili parte obligatus, i. e. under more than personal obligations. —For pro ratā parte, see ratus.—With eo: pro magnitudine iniuriae, proque eo quod res p. temptatur, vindicare, as required by the fact that, etc.: pro antiquitate generis sui, pro eo, quod, etc., in view of the fact: ea pro eo, quantum in quoque sit ponderis, esse aestimanda, according to the weight of each.—Pro se quisque, each for himself, each in his measure, individually: pro se quisque quod ceperat adferebat: cum pro se quisque operam navare cuperet, Cs.: pro se quisque viri nituntur, V.
    * * *
    on behalf of; before; in front/instead of; for; about; according to; as, like

    Latin-English dictionary > prō

  • 9 pro

    1.
    prō (archaic collat. form, posi in posimerium; cf. pono, from posino; cf. Gr. poti and pot with pros), adv. and prep. [root in Sanscr. prep. pra-, before, as in prathamas, first; Gr. pro; cf.: proteros, prôtos, etc.; Lat.: prae, prior, priscus, etc.; perh. old abl. form, of which prae is the loc. ], before, in front of; and, transf., for, with the idea of protection, substitution, or proportion.
    I.
    Adv., found only in the transf. comp. signif. (v. infra, II. B. 3.) in connection with quam and ut: pro quam and pro ut (the latter usually written in one word, prout), like prae quam and prae ut.
    * A.
    Pro quam, in proportion as, just as:

    nec satis est, pro quam largos exaestuat aestus,

    Lucr. 2, 1137. —
    B.
    Pro ut or prout, according as, in proportion, accordingly, proportionably as, just as, as (class.):

    compararat argenti bene facti, prout Thermitani hominis facultates ferebant, satis,

    Cic. Verr. 2, 2, 34, § 83:

    tuas litteras, prout res postulat, exspecto,

    id. Att. 11, 6 fin.:

    id, prout cujusque ingenium erat, interpretabantur,

    Liv. 38, 50:

    prout locus iniquus aequusve his aut illis, prout animus pugnantium est, prout numerus, varia pugnae fortuna est,

    id. 38, 40 fin. —With a corresp. ita:

    ejusque rationem ita haberi, prout haberi lege liceret,

    Cic. Phil. 5, 17, 46:

    prout sedes ipsa est, ita varia genera morborum sunt,

    Cels. 4, 4, 5:

    prout nives satiaverint, ita Nilum increscere,

    Plin. 5, 9, 10, § 51.—
    II.
    Prep. with abl. (late Lat. with acc.:

    PRO SALVTEM SVAM,

    Inscr. Grut. 4, 12; 46, 9; Inscr. Orell. 2360), before, in front of.
    A.
    Lit., of place:

    sedens pro aede Castoris,

    Cic. Phil. 3, 11, 27:

    praesidia, quae pro templis cernitis,

    id. Mil. 1, 2:

    ii qui pro portis castrorum in statione erant,

    Caes. B. G. 4, 32:

    pro castris copias habere,

    id. ib. 7, 66:

    pro castris dimicare,

    id. ib. 5, 16:

    pro oppido,

    id. ib. 7, 71:

    pro opere consistere,

    Sall. J. 92, 9:

    castra pro moenibus locata,

    Liv. 2, 53; 4, 17:

    pro muro,

    id. 30, 10:

    pro castris explicare aciem,

    id. 6, 23:

    pro vallo,

    Plin. 2, 37, 37, § 101; Vell. 2, 19, 1.—With verbs of motion:

    Caesar pro castris suas copias produxit,

    before the camp, Caes. B. G. 1, 48:

    hasce tabulas hic ibidem pro pedibus tuis obicito,

    before your feet, App. Mag. p. 337, 36; id. M. 4, p. 155, 2.—
    2.
    In partic., with the accessory idea of presence on the front part, on the edge or brink of a place, on or in the front of, often to be translated by a simple on or in:

    pro censu classis iuniorum, Serv. Tullius cum dixit, accipi debet in censu, ut ait M. Varro, sicuti pro aede Castoris, pro tribunali, pro testimonio,

    Fest. p. 246 Müll.; cf.: pro significat in, ut pro rostris, pro aede, pro tribunali, Paul. ex Fest. p. 228 Müll.; and:

    pro sententia ac si dicatur in sententiā, ut pro rostris id est in rostris,

    id. p. 226 Müll.: hac re pro suggestu pronunciata, qs. standing on the front part of the tribune, or, as we would say, on the tribune, Caes. B. G. 6, 3: pro tribunali cum aliquid ageretur, was transacted before or at my tribunal, Cic. Fam. 3, 8, 21; so,

    pro tribunali,

    id. Pis. 5, 11; id. Sest. 15, 34: pro contione, before the assembled army; and, in gen., before the assembly:

    laudatus pro contione Jugurtha,

    Sall. J. 8, 2; cf. Curt. 9, 1, 1:

    pro contione laudibus legati militumque tollere animos,

    Liv. 7, 7:

    fortes viros pro contione donantis,

    Curt. 10, 5, 10:

    pro contione litteras recitare,

    id. 4, 10, 16; Liv. 38, 23 fin.:

    pro contione palam utrumque temptavit,

    Suet. Vesp. 7; Tac. A. 3, 9; Front. Strat. 1, 11, 3: [p. 1448] 4, 5, 11; cf.:

    pro comitio,

    Suet. Aug. 43:

    uti pro consilio imperatum erat,

    in the council, Sall. J. 29, 6; cf.:

    supplicatio in triduum pro collegio decemvirūm imperata fuit,

    Liv. 38, 36:

    pontifices pro collegio decrevisse,

    Gell. 11, 3, 2:

    pro collegio pronuntiare,

    Liv. 4, 26, 9:

    suas simultates pro magistratu exercere,

    id. 39, 5:

    pro munimentis castelli manipulos explicat,

    before, on the fortifications, Tac. A. 2, 80; 12, 33: stabat pro litore diversa acies, in front of or upon the shore, id. ib. 14, 30:

    legionem pro ripā componere,

    id. ib. 12, 29:

    velamenta et infulas pro muris ostentant,

    in front of, from the walls, Tac. H. 3, 31; so,

    pro muris,

    id. A. 2, 81:

    ad hoc mulieres puerique pro tectis aedificiorum saxa et alia, quae locus praebebat, certatim mittere,

    standing on the edge of the roofs, from the roofs, Sall. J. 67, 1 Kritz.—
    B.
    Transf.
    1.
    To signify a standing before or in front of, for defence or protection; hence an acting for, in behalf of, in favor of, for the benefit of, on the side of (opp. contra, adversum):

    veri inveniendi causā contra omnia dici oportere et pro omnibus,

    Cic. Ac. 2, 18, 60; cf.:

    hoc non modo non pro me, sed contra me est potius,

    id. de Or. 3, 20, 75:

    partim nihil contra Habitum valere, partim etiam pro hoc esse,

    id. Clu. 32, 88:

    difficillimum videtur quod dixi, pro ipsis esse quibus eveniunt ista, quae horremus ac tremimus,

    Sen. Prov. 3, 2:

    haec cum contra legem proque lege dicta essent,

    Liv. 34, 8: pro Romano populo armis certare, Enn. ap. Non. 150, 6 (Ann. v. 215 Vahl.); cf.: pro vostrā vitā morti occumbant, id. ap. Serv. ad Verg. A. 2, 62 (Trag. v. 176 Vahl.): quae ego pro re publica fecissem, Cato ap. Front. p. 149:

    nihil ab eo praetermissum est, quod aut pro re publicā conquerendum fuit, aut pro eā disputandum,

    Cic. Sest. 2, 3:

    omnia me semper pro amicorum periculis, nihil umquam pro me ipso deprecatum,

    id. de Or. 2, 49, 201:

    convenit dimicare pro legibus, pro libertate, pro patriā,

    id. Tusc. 4, 19, 43:

    dulce et decorum est pro patriā mori,

    Hor. C. 3, 2, 13; cf. id. ib. 3, 19, 2:

    pro sollicitis non tacitus reis,

    id. ib. 4, 1, 14:

    spondere levi pro paupere,

    id. A. P. 423:

    urbes, quae viris aut loco pro hostibus et advorsum se opportunissumae erant,

    Sall. J. 88, 4:

    nec aliud adversus validissimas gentes pro nobis utilius, quam, etc.,

    Tac. Agr. 12:

    et locus pro vobis et nox erit, Liv 9, 24, 8: et loca sua et genus pugnae pro hoste fuere,

    id. 39, 30, 3:

    pro Corbulone aetas, patrius mos... erant: contra, etc.,

    Tac. A. 3, 31; id. H. 4, 78; Curt. 4, 14, 16.—
    2.
    With the notion of replacement or substitution, in the place of, instead of, for.
    a.
    In gen.: numquam ego argentum pro vino congiario... disdidi, Cato ap. Front. p. 149:

    ego ibo pro te, si tibi non libet,

    Plaut. Most. 5, 2, 10:

    ego pro te molam,

    Ter. And. 1, 2, 29; Cic. Leg. 2, 5, 13:

    mutata (ea dico), in quibus pro verbo proprio subicitur aliud... ut cum minutum dicimus animum pro parvo, etc.,

    id. Or. 27, 92 sq.; cf.:

    libenter etiam copulando verba jungebant, ut sodes pro si audes, sis pro si vis... ain' pro aisne, nequire pro non quire, malle pro magis velle, nolle pro non velle. Dein etiam saepe et exin pro deinde et exinde dicimus,

    id. ib. 45, 154:

    pro vitulā statuis dulcem Aulide natam, Hor S. 2, 3, 199: pro bene sano Ac non incauto fictum astutumque vocamus,

    id. ib. 1, 3, 61; cf. Suet. Caes. 70:

    pro ope ferendā sociis pergit ipse ire, etc.,

    Liv. 23, 28, 11 Weissenb. ad loc.; Zumpt, Gram. § 667; cf.:

    pro eo, ut ipsi ex alieno agro raperent, suas terras, etc.,

    Liv. 22, 1, 2.—
    b.
    Esp. freq. in connection with the title of any officer, to denote his substitute' pro consule, pro praetore, pro quaestore, pro magistro, etc. (afterwards joined into one word, as proconsul, propraetor, proquaestor, promagister, etc.), proconsul, proprœtor, proquœstor, vice-director:

    cum pro consule in Ciliciam proficiscens Athenas venissem,

    Cic. de Or. 1, 18, 82; cf.:

    cum L. Philippus pro consulibus eum se mittere dixit, non pro consule,

    instead of the consuls, not as proconsul, id. Phil. 11, 8, 18:

    nec pro praetore, Caesarem (vocat),

    id. ib. 13, 10, 22; Liv. 35, 1. cum Alexandriae pro quaestore essem, Cic. Ac. 2, 4, 11' cf.:

    litteris Q. Caepionis Bruti pro consule... Q. Hortensii pro consule opera, etc.,

    id. Phil. 10, 11, 26: P. Terentius operas in portu et scripturā Asiae pro magistro dedit, id. Att. 11, 10, 1; cf. id. Verr. 2, 2, 70, § 169; id. Fam. 13, 65, 1; see also the words proconsul, promagister, propraetor, proquaestor, etc.—
    c.
    So of price, penalty, etc., in exchange, in return for:

    tres minas pro istis duobus dedi,

    Plaut. Most. 3, 2, 138; id. Aul. 3, 3, 8:

    pro hujus peccatis ego supplicium sufferam,

    Ter. And. 5, 3, 17:

    dimidium ejus quod pactus esset, pro carmine daturum,

    Cic. de Or. 2, 86, 351:

    pro vitā hominis nisi hominis vita reddatur, non posse deorum inmortalium numen placari,

    Caes. B. G. 6, 16:

    id pro immolatis in foro Tarquiniensium Romanis poenae hostibus redditum,

    Liv. 7, 19, 3:

    vos, pro paternis sceleribus, poenas date,

    Sen. Med. 925; Lact. 2, 7, 21:

    pro crimine poenas,

    Ov. Ib. 621.—
    3.
    Pro is also frequently used to denote the viewing, judging, considering, representing of a thing as something, for, the same as, just as, as:

    pro sano loqueris, quom me appellas nomine,

    Plaut. Men. 2, 2, 24:

    sese ducit pro adulescentulo,

    id. Stich. 3, 1, 65; id. Cist. 1, 3, 24:

    hunc Eduxi a parvulo, habui, amavi pro meo,

    as my own, Ter. Ad. 1, 1, 23:

    Cato ille noster qui mihi unus est pro centum milibus,

    whose voice I regard as equal to that of thousands, Cic. Att. 2, 5, 1:

    Siciliam nobis non pro penariā cellā, sed pro aerario fuisse,

    id. Verr. 2, 2, 2, § 5:

    P. Sestio pro occiso relictus est,

    id. Sest. 38, 81; Caes. B. G. 3, 109:

    cum pro damnato mortuoque esset,

    as good as condemned and dead, Cic. Verr. 2, 4, 15, § 33:

    summa ratio, quae sapientibus pro necessitate est,

    Plin. Ep. 1, 12, 3:

    negotia pro solatiis accipiens,

    Tac. A. 4, 13:

    consuli pro hostibus esse,

    Liv. 43, 5, 4:

    adeo incredibilis visa res, ut non pro vano modo, sed vix pro sano nuncius audiretur,

    as a boaster, Liv. 39, 49: quoniam de adventu Caesaris pro certo habebamus, to consider as certain, Mat. ap. Cic. Att. 9, 15, 6 et saep.; v. certus.—
    4.
    Esp. in certain phrases: pro eo, for the same thing, as just the same:

    ut si a Caesare, quod speramus, impetrarimus, tuo beneficio nos id consecutos esse judicemus: sin minus, pro eo tantum id habeamus, cum a te data sit opera, ut impetraremus,

    Cic. Fam. 13, 7, 5.—With the particles of comparison: atque ( ac), ac si, quasi, just the same as, even as, as though: pro eo ac debui, just as was my duty, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5, 1:

    pro eo ac si concessum sit,

    Cic. Inv. 1, 32, 54:

    pro eo est atque si adhibitus non esset,

    Dig. 28, 1, 22:

    pro eo erit quasi ne legatum quidem sit,

    ib. 30, 1, 38: pro eo quod, for the reason that, because:

    pro eo quod ejus nomen erat magnā apud omnes gloriā,

    Cic. de Or. 2, 18, 75: pro eo quod pluribus verbis vos quam volui fatigavi, veniam a vobis petitam velim, Liv 38, 49 fin.
    5.
    On account of, for the sake of:

    dolor pro patriā,

    Cic. Fin. 1, 7, 24:

    tumultus pro recuperandā re publicā,

    id. Brut. 90, 311 dub. (B. and K. omit pro):

    dedit pro corpore nummos, i. e. to rescue his person,

    Hor. S. 1, 2, 43:

    aliquem amare pro ejus eximiā suavitate,

    Cic. de Or 1, 55, 234:

    pro quibus meritis quanto opere dilectus sit,

    Suet. Aug. 57:

    cum pro incolumitate principis vota susceperunt,

    Tac. A. 4, 17:

    pro bono (= bene),

    Sall. J. 22, 4.—
    6.
    Pro is used in its most general sense in stating the relation between two objects or actions, in proportion, in comparison with, according to or as, conformably to, by virtue of, for, etc.:

    meus pater nunc pro hujus verbis recte et sapienter facit,

    according to his story, Plaut. Am. 1, 1, 133:

    tu pro oratione nec vir nec mulier mihi's,

    id. Rud. 4, 4, 71: pro viribus tacere ac fabulari, according to one's ability, Enn. ap. Non. 475, 4 (Trag. v. 181 Vahl.):

    facere certum'st pro copiā ac sapientiā,

    Plaut. Merc. 3, 1, 8:

    agere pro viribus,

    Cic. Sen. 9, 27:

    aliquem pro dignitate laudare,

    id. Rosc. Am. 12, 33:

    proelium atrocius quam pro numero pugnantium fuit,

    Liv. 21, 29: pro imperio, by virtue of his office or authority:

    quia pro imperio palam interfici non poterat,

    Liv. 1, 51, 2; hence, imperatively, dictatorially, summarily:

    nec illum ipsum submovere pro imperio posse more majorum,

    id. 2, 56, 12 ' hem! satis pro imperio, quisquis es, Ter. Phorm. 1, 4, 18:

    pro tuā prudentiā,

    Cic. Fam. 4, 10, 2; 11, 12, 2:

    cum in eam rationem pro suo quisque sensu ac dolore loqueretur,

    id. Verr. 2, 1, 27, § 69:

    quibus aliquid opis fortasse ego pro meā, tu pro tuā, pro suā quisque parte ferre potuisset,

    id. Fam. 15, 15, 3: pro virili parte, according to one's ability, id. Sest. 66, 138; Liv. praef. 2; Ov. Tr. 5, 11, 23. —Esp. freq.: pro ratā parte and pro ratā, in proportion, proportionably; v. ratus:

    pro se quisque,

    each according to his ability, each one for himself, Cic. Off. 3, 14, 58; Caes. B. G. 2, 25; Verg. A. 12, 552 et saep.:

    pro tempore et pro re,

    according to time and circumstances, Caes. B. G. 5, 8:

    pro facultatibus,

    Nep. Epam. 3, 5.—Pro eo, quantum, or ut, in proportion to, as, according to, according as:

    eāque pro eo, quantum in quoque sit ponderis, esse aestimanda,

    Cic. Fin. 4, 21, 58:

    equidem pro eo, quanti te facio, quicquid feceris, approbabo,

    id. Fam. 3, 3, 2: tamen pro eo ut temporis difficultas tulit, etc., L. Metell. ap. Cic. Verr. 2, 3, 54, § 126.
    In composition the o is long in some words, in others short (through the influence of the Gr.
    pro-): prōdeo, prŏfiteor; and even in words borrowed from the Greek, as prōlogus.—Its signification has reference either to place, before, forwards; or to protection, for; procedo, procurro, profanus; procuro, propugno, prosum, protego.
    2.
    prō (less correctly prōh), interj., an exclamation of wonder or lamentation, O! Ah! Alas! (class.).
    (α).
    With nom.:

    proh! bonae frugi hominem te jam pridem esse arbitror,

    Plaut. Cas. 2, 4, 4: pro Juppiter! Enn. ap. Varr L. L. 7, § 12 Müll. (Trag. v 225 Vahl.); Ter. And. 4, 3, 17; id. Eun. 3, 5, 2; id. Ad. 1, 2, 31; cf.:

    pro supreme Juppiter,

    id. ib. 2, 1, 42:

    pro Juppiter, Hominis stultitiam!

    id. ib. 3, 3, 12:

    pro di immortales,

    id. ib. 3, 4, 1; cf.: pro, dii immortales: Cic. Imp. Pomp. 12, 33:

    pro curia inversique mores!

    Hor. C. 3, 5, 7:

    pro scelus,

    Mart. 2, 46, 8.—
    (β).
    Parenthet.:

    pro, quanta potentia regni Est, Venus alma, tui,

    Ov. M. 13, 758:

    et mea, pro! nullo pondere verba cadunt,

    id. H. 3, 98:

    tantum, pro! degeneramus a patribus,

    Liv. 22, 14, 6; Curt. 4, 16, 10.—
    (γ).
    With acc.: pro divom fidem! Enn. ap. Don. ad. Ter. Phorm. 2, 2, 25 (Sat. v. 30 Vahl.); Ter. Ad. 4, 7, 28; cf.:

    pro deum atque hominum fidem!

    id. And. 1, 5, 2; 11; id. Heaut. 1, 1, 9; Cic. Tusc. 5, 16, 48;

    instead of which, ellipt.: pro deum immortalium!

    Ter. Phorm. 2, 3, 4:

    pro deum atque hominum,

    id. Hec. 2, 1, 1:

    pro fidem deum! facinus foedum,

    id. Eun. 5, 4, 21.—
    (δ).
    With gen.: pro malae tractationis! Tert. Poen. fin.

    Lewis & Short latin dictionary > pro

  • 10 pro

    I prō praep. cum abl.
    1) перед, против (aciem instruere p. castris Cs; praesidia collocare p. templis C)
    2) впереди, спереди
    saxa mittere p. tectis Sl — бросать камни, стоя на переднем краю крыши
    3) в пользу, в защиту, за (p. patriā pugnare L и mori C, H; oratio p. Milone C)
    p. aliquo esse C — стоять за кого-л.
    4) вместо (taleis p. nummo uti Cs)
    veniam p. laude peto O — я прошу не похвалы, а снисхождения
    5)
    а) за (incerta p. certis captare Sl)
    p. consule C — проконсул, наместник, замещающий консула
    б) от имени, именем (loqui p. aliquo Cs)
    6) как, в качестве (aliquem p. deo colere QC, Just)
    p. amico C, L — как друг, по-дружески
    p. certo C, L etc. — наверное, с уверенностью
    p. viso Cs — как лично виденное, как факт
    7) в уплату за (pecuniam p. frumento accipere L); в воздаяние за (p. meritis Cs); в возмездие за (p. scelere Cs)
    8) по сравнению (с чем-л.), соответственно, по отношению (к чему-л.)
    pro multitudine hominum Helvetii angustos se fines hacere arbitrabantur Cs — гельветы считали, что по отношению к (с точки зрения) твоей численности они обладали (слишком) маленькой территорией
    9) сообразно, в зависимости (от чего-л.)
    p. portione Cato и p. ratā parte Cs — в определённом соотношении, сообразно
    10) относительно, про (p. re paucă loquar V; pauca p. aliquā re verba facere Sl)
    II prō! (prōh!) interj.
    о!, ах! (p. dii immortales! C; p. deorum atque hominum fidem! C); увы!
    at mea, pro, nullo pondere verba cadunt! O — мои же слова (Брисеиды) не имеют, увы, никакого веса!
    III prō- (pro- и prōd-)
    1) вперёд (profere, prodeo)
    3) для, в пользу ( prosum)
    5) сообразно (proquam, prout)

    Латинско-русский словарь > pro

  • 11 Умереть за родину

    Mori pro patria; Pro patria mori

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Умереть за родину

  • 12 dulcis

    dulcis, e [st2]1 [-] doux, agréable (au goût, au toucher, à l'ouïe). [st2]2 [-] doux, aimable, charmant. [st2]3 [-] agréable, aimable, cher, aimé, chéri.    - mi dulcissime Tiro, Cic. Fil. Fam. 16, 21, 2: mon très cher Tiron.    - dulcis amice (vocatif): cher ami.    - dulce et decorum est pro patria mori, Hor. Od. 3, 2, 13: il est doux et beau de mourir pour sa patrie.    - dulce, is, n. Plaut. Ov.: doux breuvage, un vin aromatisé.
    * * *
    dulcis, e [st2]1 [-] doux, agréable (au goût, au toucher, à l'ouïe). [st2]2 [-] doux, aimable, charmant. [st2]3 [-] agréable, aimable, cher, aimé, chéri.    - mi dulcissime Tiro, Cic. Fil. Fam. 16, 21, 2: mon très cher Tiron.    - dulcis amice (vocatif): cher ami.    - dulce et decorum est pro patria mori, Hor. Od. 3, 2, 13: il est doux et beau de mourir pour sa patrie.    - dulce, is, n. Plaut. Ov.: doux breuvage, un vin aromatisé.
    * * *
        Dulcis, et hoc dulce. Plaut. Doulx.
    \
        Dulcissime frater. Cic. Mon tresdoulx frere.

    Dictionarium latinogallicum > dulcis

  • 13 decorum

    dĕcōrus, a, um, adj. [decor], Gr. euprepês.
    I.
    Becoming, fitting, seemly, proper, suitable, decorous (class.).
    (α).
    With dat.:

    QVAE QVOIQVE DIVO DECORAE GRATAEQVE SINT HOSTIAE PROVIDENTO,

    Cic. Leg. 2, 8, 20:

    color albus praecipue decorus deo est,

    id. ib. 2, 18, 45:

    quod virginitati decorum,

    Liv. 2, 13; Quint. 11, 3, 101; cf. ib. § 104, and 11, [p. 523] 1, 33 al.:

    decorum erat tum ipsis capessere pugnam ducibus,

    Liv. 2, 6; cf. Tac. A. 1, 12. —
    * (β).
    With abl. (after the analogy of dignus):

    (facinora puerilia) neque te decora neque tuis virtutibus,

    Plaut. Mil. 3, 1, 24 (cf. id. Aul. 2, 2, 43).—
    * (γ).
    With ad (after the analogy of aptus, accommodatus, etc.):

    nos auri venas invenimus et ad usum aptas et ad ornatum decoras,

    Cic. N. D. 2, 60, 151.—
    (δ).
    With pro:

    decorum pro causa ratus,

    Tac. H. 3, 7.—
    (ε).
    Absol.:

    decorus est senis sermo, quietus et remissus,

    Cic. de Sen. 9, 28; cf.:

    vox et actio,

    Quint. 10, 1, 17:

    silentium,

    Hor. Od. 4, 1, 35 et saep.:

    nihil nisi quod honestum decorumque sit admirari,

    Cic. Off. 1, 20:

    omnino si quicquam est decorum, nihil est profecto magis, quam aequabilitas universae vitae,

    id. ib. 1, 31, 111; Quint. 5, 10, 40 al.:

    actuariis minutis Patras accedere... non satis visum est decorum,

    Cic. Att. 5, 9; so with a subject-clause, id. ib. 4, 16, 3:

    dulce et decorum est pro patria mori,

    Hor. Od. 3, 2, 13; Ov. M. 9, 6 (opp. turpe); cf. ib. 13, 309 al.—
    B.
    Subst.: dĕ-cōrum, i, n., in Cic. for the Gr. prepon, that which is seemly, suitable; seemliness, fitness, propriety, decorum (for which Quint. uses decor; cf.: decus init.): ut in vita, sic in oratione nihil est difficilius quam quid deceat videre. Prepon appellant hoc Graeci: nos dicamus sane decorum; Cic. Or. 21, 70; cf.: id, quod Graece prepon dicitur, decorum dici Latine potest, etc., id. Off. 1, 27 sq.; cf. id. ib. 1, 35; Tac. H. 1, 71.— Plur.:

    vota pro reditu ejus et alia decora,

    id. ib. 3, 47:

    plura tribuere,

    id. ib. 3, 5.
    II.
    Absol., decorated, ornamented, adorned; elegant, fine, beautiful, handsome (not so in Cic.; but freq. in the poets and historians, esp. in Hor. and Tacit.): delubra deum, * Lucr. 2, 352; cf.:

    aedes,

    Hor. Od. 1, 30, 3; and:

    supplicationes et alia decora,

    Tac. A. 3, 47:

    galeae ensesque,

    Verg. A. 11, 194:

    insigne clipei,

    id. ib. 2, 392:

    arma,

    Sall. C. 7, 4 al.:

    membra juventae,

    Verg. A. 4, 559; cf.:

    oculi,

    id. ib. 11, 480:

    pectus,

    id. ib. 4, 589:

    os,

    Hor. S. 1, 8, 21:

    facies,

    id. ib. 1, 2, 87; Sall. J. 6, 1:

    caput,

    Ov. M. 6, 167:

    juventa,

    Tac. H. 1, 53:

    genus,

    id. A. 6, 27 al.:

    palaestra,

    noble, skilful, Hor. Od. 1, 10, 3:

    verba,

    id. S. 2, 7, 41; id. Ep. 2, 1, 73:

    temporibus Augusti dicendis non defuere decora ingenia,

    Tac. A. 1, 1.— Sup.: Zeus decorissimus, Apul. Mag. 4, p. 276, 4.—
    (β).
    With abl., adorned with any thing; shining, beautiful with any thing:

    ductores ostro decori,

    Verg. A. 5, 133; cf. id. ib. 12, 126:

    Phoebus fulgente arcu,

    Hor. Carm. Sec. 61:

    Bacchus aureo cornu,

    id. Od. 2, 19, 30:

    Medi pharetrā,

    id. ib. 2, 16, 2:

    dea formāque armisque,

    Ov. M. 2, 773:

    satis decorus etiam Graeca facundia,

    Tac. H. 2, 80.— With ab:

    voces decorae ab aspectu,

    Col. 6, 1. Adv.: dĕcōrē.
    1.
    (Acc. to no. I.) Suitably, properly, decorously:

    ut ea si non decore, at quam minime indecore facere possimus,

    Cic. Off. 1, 31 fin.; cf. id. de Or. 1, 32, 144; 3, 47, 182; Sall. J. 100 fin.
    * 2.
    (acc. to no. II.), elegantly, charmingly, beautifully: formata d. Jovis species, Cic. poët. Div. 1, 12, 20 (cf. above, decora delubra deum).

    Lewis & Short latin dictionary > decorum

  • 14 decorus

    dĕcōrus, a, um, adj. [decor], Gr. euprepês.
    I.
    Becoming, fitting, seemly, proper, suitable, decorous (class.).
    (α).
    With dat.:

    QVAE QVOIQVE DIVO DECORAE GRATAEQVE SINT HOSTIAE PROVIDENTO,

    Cic. Leg. 2, 8, 20:

    color albus praecipue decorus deo est,

    id. ib. 2, 18, 45:

    quod virginitati decorum,

    Liv. 2, 13; Quint. 11, 3, 101; cf. ib. § 104, and 11, [p. 523] 1, 33 al.:

    decorum erat tum ipsis capessere pugnam ducibus,

    Liv. 2, 6; cf. Tac. A. 1, 12. —
    * (β).
    With abl. (after the analogy of dignus):

    (facinora puerilia) neque te decora neque tuis virtutibus,

    Plaut. Mil. 3, 1, 24 (cf. id. Aul. 2, 2, 43).—
    * (γ).
    With ad (after the analogy of aptus, accommodatus, etc.):

    nos auri venas invenimus et ad usum aptas et ad ornatum decoras,

    Cic. N. D. 2, 60, 151.—
    (δ).
    With pro:

    decorum pro causa ratus,

    Tac. H. 3, 7.—
    (ε).
    Absol.:

    decorus est senis sermo, quietus et remissus,

    Cic. de Sen. 9, 28; cf.:

    vox et actio,

    Quint. 10, 1, 17:

    silentium,

    Hor. Od. 4, 1, 35 et saep.:

    nihil nisi quod honestum decorumque sit admirari,

    Cic. Off. 1, 20:

    omnino si quicquam est decorum, nihil est profecto magis, quam aequabilitas universae vitae,

    id. ib. 1, 31, 111; Quint. 5, 10, 40 al.:

    actuariis minutis Patras accedere... non satis visum est decorum,

    Cic. Att. 5, 9; so with a subject-clause, id. ib. 4, 16, 3:

    dulce et decorum est pro patria mori,

    Hor. Od. 3, 2, 13; Ov. M. 9, 6 (opp. turpe); cf. ib. 13, 309 al.—
    B.
    Subst.: dĕ-cōrum, i, n., in Cic. for the Gr. prepon, that which is seemly, suitable; seemliness, fitness, propriety, decorum (for which Quint. uses decor; cf.: decus init.): ut in vita, sic in oratione nihil est difficilius quam quid deceat videre. Prepon appellant hoc Graeci: nos dicamus sane decorum; Cic. Or. 21, 70; cf.: id, quod Graece prepon dicitur, decorum dici Latine potest, etc., id. Off. 1, 27 sq.; cf. id. ib. 1, 35; Tac. H. 1, 71.— Plur.:

    vota pro reditu ejus et alia decora,

    id. ib. 3, 47:

    plura tribuere,

    id. ib. 3, 5.
    II.
    Absol., decorated, ornamented, adorned; elegant, fine, beautiful, handsome (not so in Cic.; but freq. in the poets and historians, esp. in Hor. and Tacit.): delubra deum, * Lucr. 2, 352; cf.:

    aedes,

    Hor. Od. 1, 30, 3; and:

    supplicationes et alia decora,

    Tac. A. 3, 47:

    galeae ensesque,

    Verg. A. 11, 194:

    insigne clipei,

    id. ib. 2, 392:

    arma,

    Sall. C. 7, 4 al.:

    membra juventae,

    Verg. A. 4, 559; cf.:

    oculi,

    id. ib. 11, 480:

    pectus,

    id. ib. 4, 589:

    os,

    Hor. S. 1, 8, 21:

    facies,

    id. ib. 1, 2, 87; Sall. J. 6, 1:

    caput,

    Ov. M. 6, 167:

    juventa,

    Tac. H. 1, 53:

    genus,

    id. A. 6, 27 al.:

    palaestra,

    noble, skilful, Hor. Od. 1, 10, 3:

    verba,

    id. S. 2, 7, 41; id. Ep. 2, 1, 73:

    temporibus Augusti dicendis non defuere decora ingenia,

    Tac. A. 1, 1.— Sup.: Zeus decorissimus, Apul. Mag. 4, p. 276, 4.—
    (β).
    With abl., adorned with any thing; shining, beautiful with any thing:

    ductores ostro decori,

    Verg. A. 5, 133; cf. id. ib. 12, 126:

    Phoebus fulgente arcu,

    Hor. Carm. Sec. 61:

    Bacchus aureo cornu,

    id. Od. 2, 19, 30:

    Medi pharetrā,

    id. ib. 2, 16, 2:

    dea formāque armisque,

    Ov. M. 2, 773:

    satis decorus etiam Graeca facundia,

    Tac. H. 2, 80.— With ab:

    voces decorae ab aspectu,

    Col. 6, 1. Adv.: dĕcōrē.
    1.
    (Acc. to no. I.) Suitably, properly, decorously:

    ut ea si non decore, at quam minime indecore facere possimus,

    Cic. Off. 1, 31 fin.; cf. id. de Or. 1, 32, 144; 3, 47, 182; Sall. J. 100 fin.
    * 2.
    (acc. to no. II.), elegantly, charmingly, beautifully: formata d. Jovis species, Cic. poët. Div. 1, 12, 20 (cf. above, decora delubra deum).

    Lewis & Short latin dictionary > decorus

  • 15 decorus

    decōrus, a, um (decor) = ευπρεπής, I) geziemend, wohlanständig, schicklich, ehrenhaft (Ggstz. indecorus, turpis), a) adi.: vox, actio, Quint.: decorus est senis sermo, Cic.: neque autem idem ubique aut licet aut decorum est, Quint.: cum persuasum sit nihil hominem nisi quod honestum decorumque sit aut admirari aut optare aut expetere oportere, Cic.: contra ea pleraque nostris moribus sunt decora, quae apud illos turpia putantur, Nep.: decorum est m. folg. Infin. od. Acc. u. Infin., actuariis autem minutis Patras accedere sine his impedimentis non satis visum est decorum, Cic.: ut vix satis decorum videretur eum plures dies esse in Crassi Tusculano, Cic.: dulce et decorum est pro patria mori, Hor.: nec tam turpe fuit vinci, quam contendisse decorum est, Ov. – m. Dat. (für wen?), color albus praecipue decorus deo est cum in ceteris tum maxime in textili, Cic.: alci decorum est m. folg. Infin., zB. decorum erat tum ipsis capessere pugnam ducibus, Liv.: Compar., id agebat decorius militi, quam si deflueret (coma), Auct. itin. Alex. 6 (13). – m. ad u. Akk., nos aeris, argenti, auri venas penitus abditas invenimus et ad usum aptas et ad ornatum decoras, Cic. de nat. deor. 2, 151. – m. Abl. (nach der Analogie von dignus), facinora puerilia... neque te decora neque tuis virtutibus, Plaut. mil. 619. – m. pro u. Abl., decorum pro causa ratus, si etc., Tac. hist. 3, 7. – b) subst., decōrum, ī, n., das Geziemende, Schickliche, Anständige (griech. το πρέπον), ut in vita, sic in oratione nihil est difficilius, quam quid deceat videre; πρέπον appellant hoc Graeci, nos dicamus sane decorum, Cic.: haec ita intellegi possumus existimare ex eo decoro, quod poëtae sequuntur, Cic.: Plur., Tac. ann. 3, 5 u. 3, 47. – II) in der äußern Erscheinung usw., anständig, anmutig, zierlich, graziös, glänzend, stattlich, edel, delubra deûm, Lucr.: aedes, Hor.: arma, Sall.: arma habilia magis quam decora, Liv.: arma, quae maxime decora erant, Curt.: dec. corpus, Tac.: facies, palaestra, Hor. – v. Abstr., genus (Abkunst), Tac.: verba, anständige, Hor.: ingenia, edle, schöne Talente, Tac.: quae... poëticis magis decora fabulis quam incorruptis rerum gestarum monumentis traduntur, mehr im Schmucke dichterischer Sagen als nach unverfälschten Geschichtsdenkmalen, Liv. praef. § 6. – v. leb. Wesen, m. Abl. wodurch? fuit staturā elevatā (gerader) decorus, Capit.: Phoebus decorus fulgente arcu, Hor.: dea decora formāque armisque, Ov.: satis decorus etiam Graecā facundiā, Tac. – m. ab (von seiten) u. Abl., boves ab aspectu decori, Col. 6, 1, 2. – absol., im Compar. u. Superl., quo decorior Ganymedes aut carior suo amatori? Tert. ad nat. 2, 10 extr.: eum (Zenonem) longe decorissimum fuisse, Apul. apol. 4.

    lateinisch-deutsches > decorus

  • 16 decorus

    decōrus, a, um (decor) = ευπρεπής, I) geziemend, wohlanständig, schicklich, ehrenhaft (Ggstz. indecorus, turpis), a) adi.: vox, actio, Quint.: decorus est senis sermo, Cic.: neque autem idem ubique aut licet aut decorum est, Quint.: cum persuasum sit nihil hominem nisi quod honestum decorumque sit aut admirari aut optare aut expetere oportere, Cic.: contra ea pleraque nostris moribus sunt decora, quae apud illos turpia putantur, Nep.: decorum est m. folg. Infin. od. Acc. u. Infin., actuariis autem minutis Patras accedere sine his impedimentis non satis visum est decorum, Cic.: ut vix satis decorum videretur eum plures dies esse in Crassi Tusculano, Cic.: dulce et decorum est pro patria mori, Hor.: nec tam turpe fuit vinci, quam contendisse decorum est, Ov. – m. Dat. (für wen?), color albus praecipue decorus deo est cum in ceteris tum maxime in textili, Cic.: alci decorum est m. folg. Infin., zB. decorum erat tum ipsis capessere pugnam ducibus, Liv.: Compar., id agebat decorius militi, quam si deflueret (coma), Auct. itin. Alex. 6 (13). – m. ad u. Akk., nos aeris, argenti, auri venas penitus abditas invenimus et ad usum aptas et ad ornatum decoras, Cic. de nat. deor. 2, 151. – m. Abl. (nach der Analogie von dignus), facinora puerilia... neque te decora neque tuis virtutibus, Plaut. mil. 619. – m. pro u. Abl., decorum pro causa ratus, si etc., Tac. hist. 3,
    ————
    7. – b) subst., decōrum, ī, n., das Geziemende, Schickliche, Anständige (griech. το πρέπον), ut in vita, sic in oratione nihil est difficilius, quam quid deceat videre; πρέπον appellant hoc Graeci, nos dicamus sane decorum, Cic.: haec ita intellegi possumus existimare ex eo decoro, quod poëtae sequuntur, Cic.: Plur., Tac. ann. 3, 5 u. 3, 47. – II) in der äußern Erscheinung usw., anständig, anmutig, zierlich, graziös, glänzend, stattlich, edel, delubra deûm, Lucr.: aedes, Hor.: arma, Sall.: arma habilia magis quam decora, Liv.: arma, quae maxime decora erant, Curt.: dec. corpus, Tac.: facies, palaestra, Hor. – v. Abstr., genus (Abkunst), Tac.: verba, anständige, Hor.: ingenia, edle, schöne Talente, Tac.: quae... poëticis magis decora fabulis quam incorruptis rerum gestarum monumentis traduntur, mehr im Schmucke dichterischer Sagen als nach unverfälschten Geschichtsdenkmalen, Liv. praef. § 6. – v. leb. Wesen, m. Abl. wodurch? fuit staturā elevatā (gerader) decorus, Capit.: Phoebus decorus fulgente arcu, Hor.: dea decora formāque armisque, Ov.: satis decorus etiam Graecā facundiā, Tac. – m. ab (von seiten) u. Abl., boves ab aspectu decori, Col. 6, 1, 2. – absol., im Compar. u. Superl., quo decorior Ganymedes aut carior suo amatori? Tert. ad nat. 2, 10 extr.: eum (Zenonem) longe decorissimum fuisse, Apul. apol. 4.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > decorus

  • 17 πρό

    A before, forth:
    A PREP. WITH GENIT.:
    I of Place, before, in front of,

    ἠγερέθοντο π. ἄστεος Od.24.468

    , cf. Il.15.351, etc.;

    π. πτόλιος δεδαϊγμένον 19.292

    ;

    κείνους κιχησόμεθα π. πυλάων 10.126

    , cf. 6.80, etc.;

    φύλοπις αἰνὴ ἕστηκε π. νεῶν 18.172

    ;

    πυρὰ φαίνετο Ἰλιόθι π. 8.561

    , cf. 10.12, Od.8.581, etc.;

    κλαγγὴ γεράνων πέλει οὐρανόθι π. Il.3.3

    ;

    π. τειχέων Pi.O.13.56

    ; ἔμπροσθε π. (v.l.)

    τῆς ἀκροπόλιος, ὄπισθε δὲ τῶν πυλέων Hdt.8.53

    , cf. 9.52; π. δόμων, π. δωμάτων, in front of, i.e. outside the house, Pi.P.2.18, 5.96, etc.;

    π. θυρῶν S.El. 109

    (anap.), etc.; τὴν π. τοῦ Ἡραίου νῆσον before or off the Heraeum, Th.3.75, cf. 7.22; π. ποδός, v. πούς 1.4a; π. χειρῶν at hand, S.Ant. 1279, E. Rh. 274, dub. in Tr. 1207;

    π. τῶν ὀφθαλμῶν προφαίνεσθαι Aeschin. 2.148

    .
    2 with Vbs. of motion,

    π. δ' ἄρ' αὐτῶν κύνες ἤϊσαν Od. 19.435

    , cf. Il.23.115;

    π. Ἀχαιῶν ἄγγελος ᾔει 10.286

    , cf. 13.693;

    π. ἕθεν κλονέοντα φάλαγγας 5.96

    .
    3 before, in front of, for the purpose of shielding or guarding,

    π. Τρώων ἑσταότ' Il.24.215

    : hence, in defence of,

    μάχεσθαι.. π. τε παίδων καὶ π. γυναικῶν 8.57

    , cf. 4.156, 373, Hdt.8.74, etc.; ὀλέσθαι π. πόληος, Lat. pro patria mori, Il.22.110;

    π. τῆς Σπάρτης ἀποθνῄσκειν Hdt.7.134

    , cf. 172,9.72, E.Alc.18, 645, etc.;

    π. τοῦ θανόντος.. ἔθεσθ' ἐπιστροφήν S.OT 134

    ;

    διακινδυνεῦσαι π. βασιλέως X.Cyr.8.8.4

    ; βουλεύεσθαι, πράττειν π. τινός, ib.1.6.42, 4.5.44, cf. Mem.2.4.7; π. τοξευμάτων as a defence against arrows, Id.An.7.8.18: hence also, for, on behalf of, instead of, ἀγρυπνῆσαι π. τινῶν ib.7.6.36, cf. Leg.Gort.1.43; of an advocate,

    π. τῶνδε φωνεῖν S.OT10

    , cf. OC 811; ὄτι δέ κ' αὐτὸς π. Ειαυτοῦ [ἀμάρτῃ] whatever offence he commits of his own volition, Kohler-Ziebarth Stadtrecht von Gortyn p.34.
    4 π. ὁδοῦ ἐγένοντο further on the road, i.e. forwards, onward, Il.4.382, cf. Ael.NA3.16,7.29 (v. φροῦδος): also to denote distance,

    π. πολλοῦ τῆς πόλεως D.H.9.35

    ;

    π. τριάκοντα σταδίων

    at a distance of

    30

    stades, Str.8.6.24.
    5 π. ἠοῦς, π. ἑσπέρης τοῦ βωμοῦ, eastwards, west wards of.., IG7.235.45 (Orop., iv B.C.).
    II of Time, before,

    π. γάμοιο Od.15.524

    ;

    ἠῶθι π. 5.469

    ; π. ὃ τοῦ ἐνόησεν one before the other, Il.10.224; more freq. in later writers,

    π. τῶν Τρωικῶν Th.1.3

    , cf. 1.1;

    π. τοῦ θανεῖν S.Ant. 883

    ;

    π. τοῦ θανάτου Pl.Phd. 57a

    ;

    π. τοῦ λοιμοῦ Id.Smp. 201d

    ;

    π. δείπνου X.Cyr. 5.5.39

    ; π. ἡμέρας ib.4.5.14; π. τοῦ χρῆσθαι before one uses it, Id.Mem.2.6.6; π. μοίρας τῆς ἐμῆς before my doom, A.Ag. 1266;

    π. τῆς εἱμαρμένης Antipho 1.21

    ;

    π. τοῦ καθήκοντος χρόνου Aeschin.3.126

    , cf. 124; π. πολλοῦ long before, Hdt.7.130, etc.; π. μικροῦ, π. ὀλίγου, Plu.Pomp.73, App.BC2.116;

    ὀλίγον π. τούτων Th.2.8

    ; τὸ π. τοῦ (v.l. τούτου) ib.15; π. τοῦ (sts. written προτοῦ) A.Ag. 1204, Hdt.1.122, 5.83, Ar.Th. 418, Pl.Smp. 173a;

    ὁ π. τοῦ χρόνος A.Eu. 462

    , Th.2.58, etc.; π. τοῦ ἤ, = πρὶν ἤ, IG7.2225.22 ([place name] Thisbe);

    οἱ π. ἡμῶν γενόμενοι Isoc.13.19

    ;

    οἱ π. ἐμοῦ Th.1.97

    .
    2 in later writers freq. with Numerals, π. τριάκοντα ἡμερῶν thirty days before, Ael.NA5.52;

    π. μιᾶς ἡμέρας Plu.Caes.63

    ;

    π. ἐνιαυτοῦ Id.2.147e

    ;

    π. δυεῖν ἡμερῶν ἢ ἐτελεύτα Id.Sull.37

    : freq. c. dupl. gen., π. δύο ἐτῶν τοῦ σεισμοῦ, π. δύο ὡρῶν τῆς ἐπιβολῆς, LXX Am.1.1, Dsc.1.64; π. ἓξ ἡμερῶν τοῦ πάσχα, π. μιᾶς ἡμέρας τῶν γενεθλίων, Ev.Jo.12.1, Plu. 2.717d;

    π. πολλοῦ τῆς ἑορτῆς Luc.Sat.14

    .
    b in rendering Roman dates, τῇ π. μιᾶς Νωνῶν Ὀκτωβρίων, = pridie Non. Oct., Plu.2.203a, etc.
    III in other relations:
    1 of Preference, before, rather than, κέρδος αἰνῆσαι π. δίκας to praise sleight before right, Pi.P.4.140, cf. Pl.R. 361e; πᾶν δὴ βουλόμενοι σφίσι εἶναι π. τῆς παρεούσης λύπης anything before, rather than, their actual trouble, Hdt.7.152 (so, in order to avoid,

    π. τοῦ δεινοτάτου D.54.19

    );

    πᾶν π. τοῦ δουλεῦσαι ἐπεξελθεῖν Th.5.100

    , cf.4.59; ἑλέσθαι, αἱρεῖσθαι, or κρῖναί τι π. τινός to choose one before another, Id.5.36, Pl.R. 366b, Phlb. 57e; π. πολλοῦ ποιήσασθαι to esteem above much, i.e. very highly, Isoc.5.138;

    π. πολλῶν χρημάτων τιμήσασθαί τι Th.1.33

    , cf.6.10; π. ἄλλων more than others, Pl.Mx. 249e (v.l.), cf. A. Th. 1002; δυσδαίμων.. π. πασᾶν γυναικῶν ib. 927 (codd., lyr.);

    π. πάντων θεῶν τῇ Ἑστίᾳ πρώτῃ προθύειν Pl.Cra. 401d

    : after a [comp] Comp. it is redundant,

    ἡ τυραννὶς π. ἐλευθερίης ἀσπαστότερον Hdt.1.62

    , cf.6.12, Pl.Ap. 28d, Cri. 54b, Phd. 99a; for after

    ἄλλος, οὐδεὶς ἄλλος π. σεῦ Hdt.3.85

    , cf.7.3.
    2 of Cause or Motive, for, from, π. φόβοιο for fear, Il.17.667; ἀθλεύων π. ἄνακτος toiling before the face of, i.e. in his service, 24.734; π. τῶνδε there fore, S.El. 495 (lyr.).
    B POSITION: words may be put between π. and its case, Il.23.115; but it does not follow its case, exc. after [dialect] Ep. forms in -θι, Ἰλιόθι πρό, οὐρανόθι πρό, ἠῶθι πρό (v. supr.).
    C πρό, abs. as ADV.:
    I of Place, before, opp. ἐπί ( after), Il. 13.799, 800; before, in front, 15.360; forth, forward,

    ἐκ δ' ἄγαγε π. φόωσδε 19.118

    ; χωρεῖν π. δόμων to come forth from, S.Tr. 960 (lyr.);

    ἄγειν τινὰ π. δόμων E.Hec.59

    (anap.); γῆν π. γῆς ἐλαύνομαι I am driven on from one land to another, A.Pr. 682;

    διώκειν γῆν π. γῆς Ar.Ach. 235

    .
    II of Time, before,

    πρό οἱ εἴπομεν Od.1.37

    ; earlier,

    τά τ' ἐσσόμενα π. τ' ἐόντα Hes. Th.32

    ,38.
    III when joined with other Preps., ἀποπρό, διαπρό, ἐπιπρό, περιπρό, προπρό, it strengthens the first Prep., or adds to it the notion of forward, forth.
    I with Substs., to denote
    1 position before or in front, πρόδομος, προάστιον, πρόθυρον, προπύλαια, etc.
    2 priority of rank, πρόεδρος, προεδρία, etc.: also priority of order, προάγων, πρόλογος, προοίμιον, προπάτωρ, etc.
    3 standing in another's place, πρόμαντις, πρόξενος.
    II with Adjs., to denote
    1 proximity, πρόχειρος; and readiness, πρόθυμος, πρόφρων.
    2 away (cf. 111.3 infr.), προθέλυμνος, πρόρριζος.
    3 prematureness, πρόμοιρος, πρόωρος.
    4 intensity, πρόπας, πρόπαρ, προπάροιθε; so also πρόκακος, πρόπαλαι.
    III with Verbs,
    1 of Place, before, forwards, προβαίνω, προβάλλω, προτίθημι, etc.: also, before, in defence, προκινδυνεύω, προμάχομαι, etc.
    2 forth, προέλκω, προφέρω.
    b publicly, προγράφω, προειπεῖν, πρόκειμαι.
    3 away, προδίδωμι, προϊάλλω, προϊάπτω, προΐημι, προλείπω, προρέω, προτέμνω, προτρέπομαι, προφεύγω, προχέω.
    4 in preference, προαιροῦμαι, προτιμάω, etc.
    5 before, beforehand, προαισθάνομαι, προγίγνομαι, προκαταλαμβάνω, etc.; of foresight, προνοέω, προοράω.
    E Etymology: cf. Lat. προ?πρόX-, Slav. pro-, Skt. pra-, etc., in compounds.

    Greek-English dictionary (Αγγλικά Ελληνικά-λεξικό) > πρό

  • 18 decorus

    decōrus, a, um [ decor I ]
    1) приличный, пристойный, тж. достойный, благородный, подобающий, подходящий (vox Q; sermo C)
    blandimenta nequaquam virtuti decora Ap — красоты, отнюдь не подобающие добродетели
    2) красивый, изящный, прелестный, миловидный ( adulescens Ap)
    d. re aliquā H, O etc.украшенный чём-л

    Латинско-русский словарь > decorus

  • 19 Сладостно и почетно умереть за родину

    Латинско-русский словарь крылатых слов и выражений > Сладостно и почетно умереть за родину

  • 20 timidus

    timidus, a, um (timeo), furchtsam, schüchtern, verzagt, scheu, behutsam (Ggstz. audax, fortis), v. Pers., Cic. u.a.: quibus res timida et turbida est, die in Angst u. Verlegenheit sind, Plaut.: animus, Cic.: amor, Ov.: timidiora mandata videbantur, Cic.: nihil timidius columbā, Varro: timidissime Phineu, Ov. – m. ad u. Akk., ita non timidus ad mortem ut etc., sich so wenig vor dem Tode fürchtend, daß usw., Cic.: timidus ad audaces (Ggstz. celsior [hochfahrend] ad timidos), Amm. – m. in u. Abl., timidus in labore militari, Cic. – m. ab u. Abl., corpora a febri sunt timidiora, haben mehr Angst vor dem Fieber, Vitr. – m. Genet., timidus procellae, Hor.: deorum, Ov.: lucis, offensarum, Sen.: doloris ac mortis, Lact. (vgl. Bünem. Lact. 3, 26, 6). – non timidus m. Infin., non tim. pro patria mori od. perire, Hor. – subst., timidī, ōrum, m., feige Menschen, Feiglinge, Quint. 6, 2, 17.

    lateinisch-deutsches > timidus

См. также в других словарях:

  • Dulce et decorum est pro patria mori — Contents 1 Context 2 Usage 3 Uses in art and literature 4 …   Wikipedia

  • Dulce Et Decorum Est Pro Patria Mori — est une expression latine utilisée parfois en Français, tirée d un vers du poète Horace, qui signifie Il est doux et glorieux de mourir pour sa patrie . On la trouve par exemple : en bande dessinée, dans deux albums d Astérix: Le Combat des… …   Wikipédia en Français

  • Dulce et decorum est pro patria mori — est une expression latine utilisée parfois en français, tirée d une strophe du poète Horace, qui signifie « Il est doux et glorieux de mourir pour sa patrie ». Utilisation On la trouve par exemple : Sur le mur de la chapelle de l… …   Wikipédia en Français

  • Dulce et decōrum est pro patria mori — Dulce et decōrum est pro patria mori, Sprichwort, aus Horaz (Od. III, 2, 13): Süß und ehrenvoll ist s, fürs Vaterland zu sterben. Die scherzhafte Abänderung: »Dulce et decorum est pro patria – scripsi« (d.h. mögen andre fürs Vaterland sterben, –… …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • dulce et decorum est pro patria mori — /dool ke et de koh rddoohm est prddoh pah trddee ah moh rddee/; Eng. /dul see et di kawr euhm est proh pay tree euh mawr uy, mohr uy, kohr euhm/, Latin. sweet and fitting it is to die for one s country. * * * dulce et decorum est pro patria mori… …   Useful english dictionary

  • Dulce et decorum est, pro patria mori — Dulce et decōrum est, pro patrĭa mori, Zitat aus Horaz: süß und ehrenvoll ist, fürs Vaterland zu sterben …   Kleines Konversations-Lexikon

  • Dulce et decorum est pro patria mori —   Im dritten Buch der »Oden« (III, 2, 13) des römischen Dichters Horaz (65 8 v. Chr.) steht dieser den Heldentod verherrlichende Spruch. Er bedeutet übersetzt »Beglückend« (oft auch mit »süß« übersetzt) »und ehrenvoll ist es, fürs Vaterland zu… …   Universal-Lexikon

  • dulce et decorum est pro patria mori — dụlce et decorum ẹst pro patria mori   [lateinisch], »süß und ehrenvoll ist es, für das Vaterland zu sterben« (Zitat aus Horaz Carmina 3, 2, 13) …   Universal-Lexikon

  • dulce et decòrum est pro patria mori — Latino: è dolce e bello morire per la patria. Con questo verso (Odi, III, 2, 13) Orazio incitava i giovani romani a emulare l eroismo dei loro antenati …   Dizionario dei Modi di Dire per ogni occasione

  • dulce et decorum est pro patria mori — foreign term Etymology: Latin it is sweet and seemly to die for one s country …   New Collegiate Dictionary

  • Dulce et decorum est pro patria mori. — См. Братья! умрем за отечество …   Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»